“Bosdynamiek, de motor van biodiversiteit in het natuurbos”
– Henk Siebel –
zaterdag 4 september | livestream
Waarom is beheer in natuurbos nodig? Welke natuurwaarden zijn nog onvoldoende aanwezig of kunnen verloren gaan, waar hangt dat mee samen en wat moet je doen ten opzichte van “niets doen beheer” om de karakteristieke biodiversiteit van het boslandschap kansen te geven in deze tijd waarin het milieu snel veranderd.
Er bestaan veel verschillende denkbeelden over hoe natuurbos er uit hoort te zien. Bovendien moet dat bos ook steeds meer van onze milieuproblemen oplossen (zoals CO2 opslaan) of er weerbaar tegen worden (zoals klimaatverandering). Dit leidt tot allerlei steeds sterker wordende en conflicterende overtuigingen in de samenleving over wat er in bos moet worden gedaan.
Van helemaal niets mogen doen want alles wat de mens doet is fout, tot zo snel mogelijk overal bomen gaan aanplanten van zuidelijke herkomsten, omdat we een erg warm klimaat krijgen waar de huidige bomen toch niet tegen kunnen. Het valt zelfs niet te ontkennen dat de door ons als mens veroorzaakte veranderingen in het milieu (verzuring, vermesting, verdroging, klimaatverandering) nu zo snel gaan dat de langlevende bomen onder geheel andere omstandigheden vestigen dan wanneer ze groot en oud zijn. En steeds vaker kunnen ze er al niet oud meer worden, wat zich vertaalt in bossterfte. Als bosbeheerder krijg je steeds meer dilemma’s op je bord en kan je het eigenlijk nooit goed doen.
Maar als we naar bos en biodiversiteit kijken, hoe werkt dat dan eigenlijk in boslandschappen? Als we verouderde ideeën als een dicht bos als climaxfase overboord zetten en de relatie tussen biodiversiteit en dynamiek in het boslandschap als basis nemen, geeft dat houvast om naar de toekomst te kijken. Dan blijken variatie in bosstructuur en boomsoortensamenstelling een goede basis voor meer biodiversiteit, ook in een veranderend milieu.
Bijna alle bomen in Nederland zijn aangeplant en/of genetisch geselecteerd op snelle groei of uiterlijke eigenschappen die wij als mens mooi vonden. Dat gaat niet samen met grote weerbaarheid met toenemende weerextremen in het kader van klimaat verandering. Een nieuwe selectie van bomen van elders is daar geen antwoord op, omdat je niet weet wat het klimaat exact wordt als de bomen groot zijn. Meer genetische variatie en ook genotypen die niet al hun energie in groei stoppen, maar juist in weerbaarheid tegen eventuele droogte en andere extremen is wel verstandig.
Wild autochtoon materiaal is daarom meer een oplossing dan een gepasseerd verleden.
Over Henk Siebel
Henk Siebel heeft decennialange ervaring in het onderzoek naar langjarige spontane bosontwikkeling en het natuurbeheer van bossen als beheer- en beleidsadviseur bij Natuurmonumenten.
| 
kijk de lezing van Henk SIebel
| kijk het hele programma van 4 september
| kijk het hele programma van 10 juli